Angina Pektoris (Göğüs Ağrısı) Nedir?

Angina, kalbe giden kan akışının azalmasından kaynaklanan bir tür göğüs ağrısıdır. Angina, koroner arter hastalığının bir belirtisidir.

Angina’ya anjina pektoris de denir.

Anjina genellikle göğüste sıkışma, baskı, ağırlık, gerginlik veya ağrı olarak tanımlanır. Göğsünüzün üzerinde ağır bir yük varmış gibi hissedebilirsiniz. Angina, bir sağlık uzmanı tarafından kontrol edilmesi gereken yeni bir ağrı olabilir veya tedaviyle ortadan kalkan, tekrarlayan bir ağrı olabilir.

Angina nispeten yaygındır. Ancak bazı insanlar bunu mide yanması gibi diğer göğüs ağrısı türlerinden ayıramayabilir. Açıklanamayan göğüs ağrınız varsa hemen tıbbi yardım alın.

Türleri

Anjinanın farklı türleri vardır. Türü, nedene ve dinlenmenin mi yoksa ilacın semptomları hafifletip hafifletmediğine bağlıdır.

• Kararlı anjina. Stabil anjina, anjinanın en sık görülen şeklidir. Genellikle efor olarak da adlandırılan aktivite sırasında meydana gelir. Dinlenme veya anjina ilacıyla geçer. Yokuş yukarı yürürken ya da soğuk havada başlayan ağrı anjina olabilir.
  Stabil anjina öngörülebilir. Genellikle önceki göğüs ağrısı ataklarına benzer. Göğüs ağrısı tipik olarak kısa bir süre, belki beş dakika veya daha az sürer.
• Tıbbi bir acil durum olan kararsız anjina. Kararsız anjina önceden tahmin edilemez ve istirahat halinde ortaya çıkar. Veya ağrı kötüleşiyor ve daha az fiziksel eforla ortaya çıkıyor. Kararsız anjina genellikle şiddetlidir ve stabil anjinadan daha uzun sürer, belki 20 dakika veya daha uzun. Ağrı dinlenmeyle ya da alışılagelmiş anjina ilaçlarıyla geçmiyor. Kan akışı düzelmezse kalp yeterli oksijen alamaz. Kalp krizi meydana gelir. Kararsız anjina tehlikelidir ve acil tedavi gerektirir.
• Varyant anjina, Prinzmetal anjina olarak da adlandırılır. Bu tip anjina koroner arter hastalığına bağlı değildir. Kalp atardamarlarındaki spazmdan kaynaklanır. Spazm geçici olarak kan akışını azaltır. Şiddetli göğüs ağrısı, varyant anjinanın ana semptomudur. Çoğu zaman döngüler halinde, tipik olarak dinlenme sırasında ve gece boyunca meydana gelir. Ağrı anjina ilacıyla hafifletilebilir.
• Refrakter anjina. İlaçlara ve yaşam tarzı değişikliklerine rağmen anjina atakları sık görülür. 

Belirtileri

Anjina semptomları göğüs ağrısı ve rahatsızlığı içerir. Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı şöyle hissedilebilir:

• Yanıyor.
• Dolgunluk.
• Basınç.
• Sıkma.

Ağrı ayrıca kollarda, boyunda, çenede, omuzda veya sırtta da hissedilebilir.

Anjinanın diğer belirtileri şunlardır:

• Baş dönmesi.
• Tükenmişlik.
• Bulantı.
• Nefes darlığı.
• Terleme.

Anjina anjinin şiddeti, süresi ve tipi değişebilir. Yeni veya farklı semptomlar kararsız anjina veya kalp krizine işaret edebilir.

Yeni veya kötüleşen anjina semptomlarının derhal bir sağlık uzmanı tarafından kontrol edilmesi gerekir. Sağlık ekibi stabil veya kararsız anjinanızın olup olmadığını belirleyebilir.

Kadınlarda anjina

Kadınlarda anjina belirtileri klasik anjina semptomlarından farklı olabilir. Bu farklılıklar tedaviye başvuruda gecikmelere neden olabilir. Örneğin göğüs ağrısı tek semptom olmayabilir veya en sık görülen semptom olmayabilir. Kadınlarda anjinanın diğer belirtileri şunları içerebilir:

• Boyunda, çenede, dişlerde veya sırtta rahatsızlık.
• Bulantı.
• Nefes darlığı.
• Göğüste baskı yerine bıçak saplanma ağrısı.
• Mide ağrısı.

Ne zaman doktora görünmeli

Birkaç dakikadan uzun süren, dinlenmeyle ya da anjina ilaçlarıyla geçmeyen göğüs ağrısı kalp krizinden kaynaklanıyor olabilir. 112 acil tıbbi yardımı arayın. Yalnızca oraya gitmenin başka yolu yoksa hastaneye kendiniz gidin.

Göğüs rahatsızlığı sizin için yeni bir semptomsa nedenini belirlemek ve uygun tedaviyi almak için bir sağlık uzmanına başvurun. Stabil anjinanız varsa ve durumu kötüleşirse veya değişirse derhal tıbbi yardım alın.

Nedenleri

Anjina, kalp kasına giden kan akışının azalmasından kaynaklanır. Kan, kalp kasının hayatta kalması için ihtiyaç duyduğu oksijeni taşır. Kalp kası yeterince oksijen alamadığında iskemi adı verilen bir duruma neden olur.

Kalp kasına kan akışının azalmasının en yaygın nedeni koroner arter hastalığıdır (KAH). Koroner arterler olarak adlandırılan kalp arterleri, plak adı verilen yağ birikintileri nedeniyle daraltılabilir. Bu duruma ateroskleroz denir.

Kan damarındaki plak yırtılabilir veya kanın pıhtılaşmasına neden olabilir. Bu olaylar, daralmış bir arterdeki akışı hızla engelleyebilir veya azaltabilir. Bu, kalp kasına giden kan akışını aniden ve ciddi şekilde azaltabilir.

Kalp kası, oksijen ihtiyacının düşük olduğu zamanlarda anjina semptomlarını tetiklemeden çalışmaya devam edebilir. Bir örnek dinlenme zamanıdır. Ancak egzersiz yaparken olduğu gibi oksijen talebi arttığında anjina ortaya çıkabilir.

Risk faktörleri

Aşağıdaki şeyler anjina riskini artırabilir:

• Artan yaş. Angina en çok 60 yaş ve üzeri yetişkinlerde görülür.
• Ailede kalp hastalığı öyküsü. Annenizin, babanızın veya herhangi bir kardeşinizin kalp hastalığı veya kalp krizi geçirip geçirmediğini sağlık ekibinize bildirin.
• Tütün kullanımı. Sigara içmek, tütün çiğnemek ve uzun süre sigara dumanına maruz kalmak, atardamarların iç yüzeylerine zarar verebilir. Arter hasarı, kolesterol birikintilerinin toplanmasına ve kan akışının engellenmesine neden olabilir.
• Diyabet. Diyabet koroner arter hastalığı riskini artırır. Koroner arter hastalığı anjinaya neden olabilir.
• Yüksek tansiyon. Zamanla yüksek tansiyon, atardamarların sertleşmesini hızlandırarak atardamarlara zarar verir.
• Yüksek kolesterol veya trigliseritler. Kanda düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) adı verilen çok fazla kötü kolesterol, arterlerin daralmasına neden olabilir. Yüksek LDL seviyesi anjina ve kalp krizi riskini artırır. Kandaki yüksek seviyedeki trigliseritler de sağlıksızdır.
• Diğer sağlık koşulları. Kronik böbrek hastalığı, periferik arter hastalığı, metabolik sendrom veya felç öyküsü anjina riskini artırır.
• Yeterli egzersiz yok. Hareketsiz bir yaşam tarzı yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, tip 2 diyabet ve obezite riskini artırır. Sizin için en iyi olan egzersiz türü ve miktarı hakkında sağlık ekibinizle konuşun.
• Obezite. Obezite, anjinaya neden olabilecek kalp hastalığı için bir risk faktörüdür. Fazla kilolu olmak, kalbin vücuda kan sağlamak için daha fazla çalışmasına neden olur.
• Duygusal stres. Çok fazla stres ve öfke kan basıncını yükseltebilir. Stres sırasında vücudun salgıladığı hormonlar atardamarları daraltabilir ve anjinayı kötüleştirebilir.
• İlaçlar. Bazı ilaçlar kan damarlarını daraltarak Prinzmetal anjinayı tetikleyebilir. Bazı migren ilaçları buna bir örnektir.
• Uyuşturucu kötüye kullanımı. Kokain ve diğer uyarıcılar kan damarı spazmlarına neden olabilir ve anjinayı tetikleyebilir.
• Soğuk sıcaklıklar. Soğuk sıcaklıklara maruz kalmak Prinzmetal anjinayı tetikleyebilir.

Komplikasyonlar

Anjina ile ortaya çıkan göğüs ağrısı, yürüme gibi bazı aktiviteleri rahatsız edici hale getirebilir. Ancak en tehlikeli komplikasyon kalp krizidir.

Kalp krizinin uyarı belirtileri şunlardır:

• Göğsün ortasında birkaç dakikadan uzun süren basınç, dolgunluk veya sıkışma hissi.
• Ağrı göğsün ötesine geçerek omuza, kola veya sırta, hatta dişlere ve çeneye kadar uzanır.
• Bayılma.
• Tehditkar bir kıyamet duygusu.
• Göğüs ağrısı ataklarının artması.
• Bulantı ve kusma.
• Üst karın bölgesinde devam eden ağrı.
• Nefes darlığı.
• Terleme.

Bu belirtilerden herhangi birine sahipseniz derhal acil tıbbi yardıma başvurun.

Önleme

Anjinayı tedavi etmek için kullanılan yaşam tarzı değişikliklerinin aynısını uygulayarak anjinin önlenmesine yardımcı olabilirsiniz:

• Alkolden kaçının veya sınırlandırın.
• Sigara içmeyin.
• Sağlıklı bir diyet yiyin.
• Düzenli olarak egzersiz yapın.
• Sağlıklı bir kiloyu koruyun.
• Kalp hastalığına bağlı diğer sağlık koşullarını yönetin.
• Stresi azaltın.
• Günde 7 ila 9 saat uyuyun.

Ayrıca kalp komplikasyonlarını önlemek için önerilen aşıları da alın.

Teşhis

Anjinayı teşhis etmek için bir sağlık uzmanı sizi muayene eder ve belirtileriniz hakkında sorular sorar. Genellikle ailenizde kalp hastalığı öyküsü olup olmadığı da dahil olmak üzere herhangi bir risk faktörü hakkında soru sorulur.

Testler

Anjinayı teşhis etmek ve doğrulamak için kullanılan testler şunları içerir:

• Elektrokardiyogram (EKG veya EKG). Bu hızlı ve ağrısız test, kalbin elektriksel aktivitesini ölçer. Elektrot adı verilen yapışkan yamalar göğse, bazen de kollara ve bacaklara yerleştirilir. Teller elektrotları test sonuçlarını görüntüleyen bir bilgisayara bağlar. EKG, kalbin çok hızlı mı yoksa çok yavaş mı attığını gösterebilir. Test, kalp krizi geçirip geçirmediğinizi veya geçirip geçirmediğinizi gösterebilir.
• Göğüs röntgeni. Göğüs röntgeni kalbin ve akciğerlerin durumunu gösterir. Göğüs ağrısı semptomlarına başka durumların neden olup olmadığını belirlemek ve kalbin büyüyüp büyümediğini görmek için göğüs röntgeni yapılabilir.
• Kan testleri. Bazı kalp proteinleri, kalp krizinden kaynaklanan kalp hasarından sonra yavaş yavaş kana sızar. Kalp enzimleri adı verilen bu proteinleri kontrol etmek için kan testleri yapılabilir.
• Stres testi. Bazen kalp daha fazla çalıştığında anjinin teşhis edilmesi daha kolaydır. Stres testi genellikle kalp kontrol edilirken koşu bandında yürümeyi veya sabit bisiklete binmeyi içerir. Stres testiyle aynı anda başka testler de yapılabilir. Egzersiz yapamıyorsanız egzersiz gibi kalbi etkileyen ilaçlar alabilirsiniz.
• Ekokardiyogram. Bu test, hareket halindeki kalbin görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Bu görüntüler kanın kalpten nasıl aktığını gösterebilir. Efor testi sırasında ekokardiyogram yapılabilir.
• Nükleer stres testi. Nükleer stres testi, dinlenme sırasında ve stres sırasında kalp kasına giden kan akışının ölçülmesine yardımcı olur. Bu rutin bir stres testine benzer, ancak nükleer stres testi sırasında kan dolaşımına radyoaktif bir izleyici enjekte edilir. Özel bir tarayıcı, izleyicinin kalp arterlerinde nasıl hareket ettiğini gösterir. İzleyicinin az miktarda bulunduğu veya hiç bulunmadığı alanlarda kan akışının zayıf olması muhtemeldir.
• Kardiyak bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI). Bu testler kalbin ve göğsün görüntülerini oluşturur. Kardiyak BT taramaları X ışınlarını kullanır. Kardiyak MR, kalbin görüntülerini oluşturmak için manyetik alan ve radyo dalgalarını kullanır. Her iki test için de genellikle uzun, tüp benzeri bir makinenin içinde kayan bir masanın üzerinde yatarsınız. Her test kalp problemlerini teşhis etmek için kullanılabilir. Testler kalp hasarının ciddiyetini göstermeye yardımcı olabilir.
• Koroner anjiyogram. Bu test, kalbin kan damarlarının içini kontrol etmek için X-ışını görüntülemeyi kullanır. Kalp kateterizasyonu olarak bilinen genel bir prosedür grubunun parçasıdır.
  Bir sağlık uzmanı, kateter adı verilen esnek bir tüpü genellikle kasıktaki bir kan damarına yerleştirir. Kalbe yönlendirilir. Boya kateterden akar. Boya, kalp arterlerinin röntgende daha net görünmesini sağlar. Röntgene anjiyogram denir.

Tedavi

Anjina tedavisi için seçenekler şunlardır:

• Sağlıklı beslenme ve egzersiz yapma gibi yaşam tarzı değişiklikleri.
• İlaçlar.
• Anjiyoplasti ve stentleme.
• Açık kalp ameliyatına koroner arter bypass grefti (CABG) adı verilir.

Anjina tedavisinin amaçları şunlardır:

• Anjina ataklarının sayısını azaltın.
• Semptomları daha az şiddetli hale getirin.
• Kalp krizi ve ölüm riskini azaltın.

Kararsız anjininiz veya normalde olduğundan farklı göğüs ağrınız varsa acil tedaviye ihtiyacınız olacaktır.

Terapiler

Bazen, kalbe giden kan akışını artırmak için gelişmiş dış darbe (EECP) adı verilen ilaçsız bir seçenek yapılabilir. EECP ile baldırların, uylukların ve pelvisin etrafına kan basıncı tipi manşetler yerleştirilir. EECP birden fazla tedavi seansı gerektirir. EECP, refrakter anjina adı verilen sık görülen, kontrolsüz anjinası olan kişilerde semptomların azaltılmasına yardımcı olabilir.

Ameliyat ve prosedürler

Yaşam tarzı değişiklikleri, ilaçlar veya diğer tedaviler anjina ağrısını azaltmıyorsa kateter işlemi veya açık kalp ameliyatı gerekebilir.

Anjina ve koroner arter hastalığını tedavi etmek için kullanılan ameliyatlar ve prosedürler şunları içerir:

• Stentleme ile anjiyoplasti. Bu tedaviye perkütan koroner girişim de denir. Daralan atardamarın içine minik bir balon yerleştirilir. Damarın genişletilmesi için balon şişirilir. Daha sonra arteri açık tutmak için genellikle stent adı verilen küçük bir tel örgü bobini yerleştirilir.
  Stentleme ile yapılan anjiyoplasti, kalpteki kan akışını iyileştirir, anjinayı azaltır veya ortadan kaldırır. Kararsız anjinası olanlar veya yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar kronik, stabil anjini etkili bir şekilde tedavi edemiyorsa tedavi iyi bir seçenek olabilir.
• Koroner arter bypass grefti (CABG). Bu bir tür açık kalp ameliyatıdır. CABG sırasında, tıkalı veya daralmış kalp arterini bypass etmek için vücudun başka bir yerinden alınan bir damar veya arter kullanılır. Ameliyat kalbe giden kan akışını arttırır. Hem kararsız anjina hem de stabil anjina için diğer tedavilerle düzelmeyen bir tedavi seçeneğidir.

Yaşam tarzı

Kalp hastalığı sıklıkla anjinin nedenidir. Kalbi sağlıklı tutmak için yaşam tarzı değişiklikleri yapmak anjina tedavisinin önemli bir parçasıdır. Şu stratejileri deneyin:

• Sigara içmeyin. Sigarayı bırakmak kalp sağlığınızı iyileştirmek için yapabileceğiniz en önemli şeydir. Ayrıca pasif içiciliğin yakınında bulunmaktan kaçının. Bırakmanız gerekiyorsa bakım ekibinizden yardım isteyin.
• Düzenli egzersiz yapın. Düzenli egzersiz kalp sağlığının iyileştirilmesine yardımcı olur. Genel bir hedef olarak, haftanın beş veya daha fazla günü en az 30 dakika orta veya şiddetli fiziksel aktivite yapmayı hedefleyin. Kalp krizi veya kalp ameliyatı geçirdiyseniz aktivite sınırlamalarınız olabilir. Sağlık uzmanınıza sizin için en iyisinin ne olduğunu sorun.
• Ağırlığı yönetin. Fazla ağırlık kalbi yorar. Aşırı kilolu olmak yüksek kolesterol, yüksek tansiyon ve diyabet riskini artırır. Sağlık ekibinize sizin için en iyi kilonun ne olduğunu sorun.
• Sağlıklı bir diyet yiyin. Doymuş yağ, trans yağ, tuz ve şeker içeren gıdalardan kaçının veya bunları sınırlandırın. Tam tahılları, meyveleri, sebzeleri ve balık ve fasulye gibi yağsız proteinleri seçin.
• Diğer sağlık koşullarını yönetin. Bakım ekibinize kan basıncınızı, kan şekerinizi ve kolesterol seviyenizi ne sıklıkta kontrol ettirmeniz gerektiğini sorun.
• Stresi kontrol edin. Duygusal stresi azaltmaya yardımcı olacak yollar bulun. Daha fazla egzersiz yapmak, farkındalık pratiği yapmak ve destek gruplarında başkalarıyla bağlantı kurmak stresi hafifletmenin yollarından bazılarıdır.
• Alkolden kaçının veya sınırlandırın. Alkol içmeyi tercih ederseniz, bunu ölçülü olarak yapın. Sağlıklı yetişkinler için bu, kadınlar için günde bir içki, erkekler için ise günde iki içki anlamına gelir.
• İyi uyku alışkanlıkları edinin. Yetersiz uyku, kalp hastalığı ve diğer kronik durumların riskini artırabilir. Yetişkinler günde 7 ila 9 saat uyku almayı hedeflemelidir. Hafta sonları da dahil olmak üzere her gün aynı saatte yatıp aynı saatte kalkın. Uyumakta zorluk çekiyorsanız, yardımcı olabilecek stratejiler hakkında bakım ekibinizle konuşun.