Tavi (Anjiografik Kapalı Yöntem İle Aort Kapak Darlığında Biyolojik Kapak Takılması)

Aort kapak darlığı, yaşla birlikte en sık görülen kalp kapak hastalıklarından biridir. Kalpten çıkan ana damar olan aortun kapak yapısındaki kireçlenme ve daralma, kalpten vücuda yeterli kanın pompalanmasını engeller. Bu durum, zamanla kalp yetmezliğine, bayılmalara, nefes darlığına ve ani ölüme kadar varabilen ciddi sorunlara yol açabilir. Geleneksel olarak bu hastalığın tedavisi açık kalp ameliyatı ile kapak değişimiyken, bazı hasta grupları için bu yöntem yüksek riskli olabilir.

Günümüzde ise özellikle yaşlı, eşlik eden hastalıkları olan ya da açık kalp ameliyatı için uygun olmayan hastalar için TAVI (Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu) yöntemi ön plana çıkmıştır. Anjiografik yani kapalı yöntemle uygulanan bu işlem sayesinde, göğüs kafesi açılmadan aort kapağına biyolojik bir protez kapak yerleştirilebilmektedir. Peki TAVI nedir, nasıl uygulanır, kimlere önerilir ve başarı oranları nasıldır? İşte detaylar…

Aort Kapak Darlığı Nedir?

Kalbin sol karıncığından çıkan ve vücuda kan pompalayan aort damarı, bir kapak yapısı ile kalpten ayrılır. Bu kapak, kanın tek yönlü ve düzenli akmasını sağlar. Ancak yaşla birlikte bu kapakta kireçlenme (kalsifikasyon) oluşabilir ve kapak yeterince açılamaz hale gelir. Bu duruma “aort stenozu” yani aort kapak darlığı denir.

Darlık ilerledikçe, kalbin pompa gücü artar ama bu durum uzun vadede kalp kasını yorar ve kalp yetmezliğine yol açar. Aort darlığı çoğu zaman yavaş ilerler ancak belirti verdiğinde hastalığın ileri evrede olduğu anlamına gelir. Bu nedenle belirtilerin dikkate alınması ve doğru zamanda tedavi planlaması çok önemlidir.

Aort Darlığı Belirtileri Nelerdir?

Aort kapak darlığı erken evrelerde belirti vermeyebilir. Ancak hastalık ilerledikçe şu belirtiler sık görülür:

• Eforla artan göğüs ağrısı (angina)

• Nefes darlığı (özellikle merdiven çıkarken veya yokuşta)

• Halsizlik ve çabuk yorulma

• Bayılma (senkop), özellikle efor sırasında

• Çarpıntı

• Kalp yetmezliği belirtileri (bacaklarda şişlik, gece nefes darlığı)

Bu belirtiler ortaya çıktığında, aort darlığının ileri evreye ulaştığı düşünülür ve tedavi planlaması için gecikilmemelidir.

Aort Darlığında Tedavi Seçenekleri

Aort kapak darlığının tedavisi yalnızca semptomları kontrol altına almakla değil, hastalığın ilerleyişini durdurmak ve yaşam süresini uzatmakla da ilgilidir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

• Medikal (ilaç) tedavi: Semptomları hafifletir ancak hastalığı tedavi etmez.

• Cerrahi aort kapak replasmanı (SAVR): Açık kalp ameliyatı ile kapağın çıkarılıp mekanik veya biyolojik bir kapakla değiştirilmesidir.

• TAVI (Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu): Göğüs açılmadan, kateter yoluyla biyolojik kapağın mevcut kapağın içine yerleştirilmesidir.

TAVI Nedir?

TAVI (Transkateter Aortic Valve Implantation), aort kapak darlığı olan ve açık kalp ameliyatı için yüksek risk taşıyan hastalarda uygulanan minimal invaziv bir tedavi yöntemidir. TAVI’de, kasıktan veya başka bir damardan girilerek kalbe ulaşılır ve mevcut kireçlenmiş kapağın içine biyolojik protez kapak yerleştirilir. Bu işlem, anjiyografi benzeri bir yöntemle gerçekleştirilir ve çoğu zaman hastanın genel anestezi almasına bile gerek kalmaz.

TAVI, cerrahi olmayan bir seçenek olduğu için özellikle 75 yaş üzeri, kalp cerrahisi için uygun olmayan veya eşlik eden başka hastalıkları bulunan kişilerde yaşam kurtarıcı bir rol oynar.

TAVI Nasıl Uygulanır?

1. Hasta Değerlendirmesi

TAVI yapılacak hastalar, kalp cerrahı, kardiyolog, anestezi uzmanı ve radyologlardan oluşan bir “kalp takımı” tarafından değerlendirilir. Hastanın genel sağlık durumu, kalp fonksiyonu, damar yapısı ve kapak darlığının derecesi incelenir. Görüntüleme yöntemleriyle (BT anjiyografi, ekokardiyografi) ölçümler yapılır ve uygun kapak tipi belirlenir.

2. Girişim Yolu Seçimi

TAVI genellikle kasıktaki ana atardamardan (femoral arter) girilerek yapılır. Bu mümkün değilse, kol atardamarı, kalpten çıkan damar (aort), karın bölgesinden aort ya da kalpten doğrudan (transapikal) giriş yolları tercih edilebilir.

3. Kapak Yerleştirme İşlemi

Kateter yardımıyla biyolojik kapak kalbe ulaştırılır ve daralmış kapağın içine yerleştirilir. Balonla genişletilerek ya da kendiliğinden açılan yapısıyla yeni kapak eski kapağın görevini üstlenir. İşlem sırasında hastanın hayati bulguları sürekli izlenir.

4. İşlem Süresi ve Takip

İşlem ortalama 1 saat sürer. Sonrasında hasta genellikle yoğun bakımda kısa süre izlenir. Genel durumuna göre hastalar 3–5 gün içinde taburcu edilebilir.

TAVI Sonrası Yaşam

TAVI sonrası hastaların yaşam kalitesi hızla artar. Özellikle efor kapasitesi, nefes darlığı ve bayılma gibi semptomlar büyük oranda ortadan kalkar. Hastalar, işlem sonrası kısa sürede günlük aktivitelerine dönebilir. Ancak düzenli takip, kan sulandırıcı ilaç kullanımı ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları büyük önem taşır.

İlk 1 yıl içinde kardiyolojik takip sık yapılır. EKG, ekokardiyografi ve gerekli görüldüğünde diğer testlerle kapak fonksiyonu ve genel kalp sağlığı izlenir.

TAVI Kimlere Uygundur?

TAVI genellikle aşağıdaki hasta gruplarına uygulanır:

• 75 yaş üzeri bireyler

• Açık kalp ameliyatı riski yüksek olanlar (böbrek hastalığı, KOAH, inme geçirmiş olmak, önceki kalp ameliyatı gibi)

• Cerrahi kapak değişimine uygun olmayan hastalar

• Ameliyat sonrası uzun iyileşme sürecini tolere edemeyecek hastalar

Günümüzde bazı düşük riskli hastalarda da TAVI uygulanmaya başlanmış ve başarılı sonuçlar alınmıştır. Ancak her hasta için cerrahi mi yoksa TAVI mi uygun, kalp takımı tarafından bireysel olarak değerlendirilmelidir.

TAVI’nin Avantajları Nelerdir?

• Göğüs kafesi açılmaz, iyileşme süresi daha kısadır.

• Genel anestezi gerekmeden uygulanabilir.

• Yaşlı ve kırılgan hastalar için daha güvenlidir.

• İşlem süresi kısa, hastanede yatış süresi azdır.

• Günlük yaşama dönüş daha hızlıdır.

TAVI’nin Riskleri Var mı?

Her tıbbi işlem gibi TAVI de bazı riskler içerir. Ancak gelişen teknoloji ve tecrübeli ekiplerle bu riskler minimize edilmiştir. Olası riskler şunlardır:

• İşlem sırasında damar hasarı

• Kanama veya hematom

• Kalp ritim bozuklukları (bazı hastalarda kalp pili gerekebilir)

• Kapak yerleştirmede pozisyon kayması

• Enfeksiyon

• Beyin embolisi (inme)

Bu riskler, uygun hasta seçimi ve işlem öncesi hazırlık ile büyük ölçüde önlenebilir.

TAVI Kapakları Ne Kadar Dayanır?

TAVI ile yerleştirilen biyolojik kapakların ömrü, günümüzde ortalama 10–15 yıl olarak bildirilmektedir. Kapaklar genellikle sığır ya da domuz kalp dokusundan hazırlanır. Uzun dönem takip çalışmaları devam etmektedir. Genç yaştaki hastalarda uzun vadede tekrar kapak değişimi gerekebilir, ancak yaşlı hastalarda bu süre genellikle yeterli olmaktadır.

TAVI ile Cerrahi Kapak Değişimi Arasındaki Farklar

Sonuç

TAVI, kalp cerrahisine uygun olmayan ya da yüksek riskli hastalar için devrim niteliğinde bir tedavi seçeneği sunar. Minimal invaziv yapısı sayesinde, ileri yaşta ve kırılganlık düzeyi yüksek hastalar bile kapak değişimi şansı yakalayabilmektedir. Doğru hasta seçimi, deneyimli ekip ve gelişmiş teknoloji ile TAVI işlemi hem güvenli hem de etkili bir yöntem haline gelmiştir.

Aort kapak darlığı olan bireylerin belirtileri hafife almadan bir kardiyoloji uzmanına başvurmaları, olası TAVI ihtiyacının zamanında değerlendirilmesi açısından hayat kurtarıcı olabilir. Erken tanı ve doğru müdahale ile hem yaşam süresi hem de yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir.